Triển khai mô hình TOD trên tuyến Vành đai 3, ga Metro số 1 tại TP.HCM

Theo ông Trần Quang Lâm Giám đốc Sở Giao thông Vận tải, đã đưa ra tại buổi làm việc với các đơn vị liên quan ngày 11/8, để góp ý về kế hoạch thí điểm mô hình phát triển đô thị gắn với giao thông công cộng (TOD) tại TP HCM. Đô thị nén là nơi có mật độ định cư cao, diện tích nhỏ nên chủ yếu phát triển về chiều cao và không gian phía trên. Đây là khu vực có ranh giới rõ ràng với xung quanh và đầy đủ dịch vụ.

TOD là mô hình lấy định hướng phát triển giao thông công cộng để quy hoạch, xây dựng đô thị. Mô hình này đã phổ biến ở nhiều nước như Hàn Quốc, Singapore nhưng chưa triển khai trong nước. Nghị quyết 98 cho TP HCM thí điểm mô hình trên, với việc được dùng ngân sách làm dự án đầu tư công độc lập để bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho dự án vùng phụ cận nhà ga của các tuyến đường sắt, nút giao Vành đai 3. UBND thành phố cũng được quyết định điều chỉnh mật độ xây dựng, chỉ tiêu hạ tầng kỹ thuật, xã hội tại những dự án này.

Ông Lâm cho biết cơ chế trên là điều kiện để thành phố điều chỉnh quy hoạch, thu hồi, đấu giá đất vùng phụ cận các đầu mối giao thông lớn để phát triển khu đô thị mới với mật độ dân cư đông, hạ tầng đồng bộ. Mô hình trên cũng giúp khai thác tối đa hiệu quả sử dụng đất trên địa bàn.

Hiện Thành phố muốn thí điểm mô hình TOD ở khu vực nhà ga metro số 1 Bến Thành – Suối Tiên và các nút giao của dự án đường Vành đai 3, vì đây là hai dự án đang xây dựng, các đầu mối giao thông chính cũng đã xác định. Quỹ đất xung quanh các khu vực này đã được Sở Quy hoạch – Kiến trúc Thành phố phối hợp Uỷ ban nhân dân các quận, huyện và TP. Thủ Đức rà soát, thống kê, có thể triển khai ngay một số dự án thí điểm.

Metro số 1 là dự án đường sắt đô thị đầu tiên ở TP HCM, dài gần 20 km, gồm 11 ga trên cao và ba ga ngầm. Phần lớn các nhà ga của tuyến dọc bên xa lộ Hà Nội, nơi đã có mật độ dân cư tập trung lớn. Trong khi tuyến Vành đai 3 đoạn qua TP HCM dài hơn 47 km, với một số nút giao liên thông lớn với các tỉnh xung quanh như Tân Vạn, cao tốc Bến Lức – Long Thành, Long Thành – Dầu Giây, Tỉnh lộ 10…

Theo ông Lâm, TOD là phát triển đô thị trên cơ sở gắn với các đầu mối giao thông lớn. Do vậy, những đầu mối này phải hình thành trước hoặc đang làm thì việc triển khai mới đạt hiệu quả. “Mô hình trên là cơ hội rất lớn cho thành phố, song thời gian thí điểm các cơ chế mới không dài, chỉ 5 năm nên phải đẩy nhanh tiến trình thực hiện”, ông Lâm nói.

Tại buổi làm việc, đại diện một số quận huyện cho biết đã rà soát quy hoạch trên địa bàn và tính toán một số khu đất có thể phát triển theo mô hình TOD. Trong đó, tại quận Tân Bình, khu đất rộng khoảng 5 ha gần Metro Bến Thành – Tham Lương được đánh giá có nhiều tiềm năng. Ngoài ra, một số địa phương khác như huyện Bình Chánh, Hóc Môn… cũng đang rà soát các khu đất để thành phố đưa vào kế hoạch triển khai theo mô hình này.

Ông Hà Minh Tân, Trưởng phòng Quản lý đô thị huyện Nhà Bè, nói trước đây việc triển khai dự án đường Nguyễn Hữu Thọ ở phía Nam thành phố có một số nội dung tương đồng với việc phát triển đô thị theo mô hình TOD. Trong đó, nhà nước bỏ ngân sách làm đường, đền bù và thu hồi đất dọc bên, sau đó bán đấu giá để nhà đầu tư phát triển đô thị. Việc này dù chưa được bài bản, toàn diện như mô hình TOD, nhưng là kinh nghiệm để triển khai các đầu việc sắp tới.

Ông Tân đề xuất trong quá trình điều chỉnh quy hoạch phát triển theo TOD, thành phố chỉ nên đưa ra các chỉ tiêu cơ bản như tỷ lệ đất cho giao thông, thương mại, không gian công cộng… Còn khi đi vào chi tiết nên để nhà đầu tư tính toán và đề xuất theo ý tưởng của họ nhằm phù hợp nhu cầu, thu hút doanh nghiệp tham gia..

Sở Giao thông vận tải TP.HCM đang lấy ý kiến các sở ngành, địa phương cùng các chuyên gia để hoàn chỉnh đề án TOD trình Uỷ ban nhân dân TP.HCM vào cuối năm 2023.

7 bước triển khai đô thị theo mô hình TOD

Trong quá trình triển khai dự án metro số 1 và vành đai 3, các sở ngành cũng đã rà soát các khu đất quanh nhà ga, vùng phụ cận.

“Đến nay, nghị quyết đã mở ra cơ chế cho TP triển khai dọc tuyến vành đai 3 và các tuyến đường sắt đô thị. Để thực hiện các dự án đầu tư công độc lập nhằm thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư để thu hồi đất, phát triển đô thị, Sở Giao thông vận tải TP đã đề xuất trình tự thực hiện theo 7 bước”, ông Lâm nói.

• Bước đầu tiên: xác định đầu mối giao thông tập trung có thể hình thành mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông công cộng (TOD).
• Bước thứ hai: xác định phạm vi vùng phụ cận của khu vực nhà ga tuyến đường sắt, nút giao đường vành đai 3 TP.HCM; rà soát quỹ đất, đồ quy hoạch cần điều chỉnh cục bộ quy hoạch; đánh giá hiện trạng kết nối hạ tầng giao thông, hạ tầng kỹ thuật liên quan.
• Bước thứ ba: tổ chức điều chỉnh cục bộ quy hoạch (nếu có).
• Bước thứ tư: đề xuất dự án đầu tư công độc lập nhằm thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư để thu hồi đất, chỉnh trang, phát triển đô thị, bao gồm đầu tư hệ thống hạ tầng giao thông, hạ tầng kỹ thuật kết nối (nếu có).
• Bước thứ năm: tổ chức thẩm định báo cáo nghiên cứu tiền khả thi hay báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư trình HĐND thành phố phê duyệt chủ trương đầu tư và bổ sung vào kế hoạch đầu tư công trung hạn của thành phố.
• Bước thứ sáu: tổ chức triển khai dự án đã được HĐND thành phố quyết định chủ trương đầu tư ở bước thứ năm.
• Bước cuối cùng: tổ chức đấu giá lựa chọn nhà đầu tư các dự án đầu tư phát triển đô thị, thương mại, dịch vụ theo quy định của pháp luật.

Ngoài ra, theo ông Lâm, thời gian thực hiện nghị quyết 98 chỉ trong 5 năm, vì vậy thành phố sẽ triển khai theo hai giai đoạn.

Giai đoạn 1 sẽ triển khai ở tuyến metro số 1 và các nút giao vành đai 3 TP.HCM. Hiện các nhà ga, nút giao hai dự án này đã được xác định và có cơ sở pháp lý rõ ràng. Do đó, thành phố có thể triển khai thực hiện ngay một số dự án thí điểm.

Ở giai đoạn 2, Thành phố Hồ Chí Minh sẽ triển khai tại các đầu mối giao thông của các tuyến đường sắt đô thị gắn với Kết luận 49 của Bộ Chính trị. Hiện nay, tuyến metro số 2 đã có cơ sở pháp lý rõ ràng, vị trí các nhà ga đầu mối đã được xác định trong dự án đầu tư được phê duyệt. Tuy nhiên, theo tiến độ thì đến năm 2030 dự án mới hoàn thành xây dựng. Các tuyến đường sắt đô thị còn lại đang trong giai đoạn nghiên cứu, chuẩn bị đầu tư.

Cần phát huy sự sáng tạo nhà đầu tư

Tại cuộc họp, đại diện các sở ngành nói mô hình TOD nhiều đô thị lớn trên thế giới đã triển khai thành công cả mấy chục năm qua. Vấn đề đặt ra cho TP hiện nay là chọn vị trí nào để làm trước, phạm vi thu hồi bao nhiêu…

Theo đại diện UBND huyện Nhà Bè, trước đây tuyến đường Nguyễn Hữu Thọ cũng đã triển khai mô hình tương tự mô hình TOD, thu hồi đất hai bên đường, chỉnh trang đô thị rất hiệu quả.

Huyện cũng đề xuất không nên đưa ra các chỉ tiêu, quy hoạch quá chi tiết, bởi có thể quy hoạch rất đẹp nhưng triển khai thực tế lại khó. Khu đất muốn phát triển đô thị hiệu quả rất cần sự sáng tạo của nhà đầu tư, miễn là vẫn đảm bảo quy hoạch, định hướng phát triển mà TP đề ra.

Đại diện nhiều quận huyện khác cũng cho biết thời gian qua đã rà soát khu đất vùng phụ cận vành đai 3, 4 để trình TP triển khai các bước tiếp theo về việc đấu giá quỹ đất, phát triển đô thị.

Đồng tình với quan điểm của huyện Nhà Bè, đại diện huyện Củ Chi cho biết cần tính toán kỹ quy hoạch khu đất dự kiến đấu giá để thu hút nhà đầu tư tham gia triển khai phát triển đô thị.

Kết luận buổi họp, Giám đốc Sở Giao thông vận tải TP.HCM Trần Quang Lâm cho biết về cơ bản, các địa phương, sở ngành đã thống nhất các bước chính triển khai. Từ các ý kiến góp ý, Sở Giao thông vận tải TP sẽ phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường TP cùng Sở Quy hoạch – Kiến trúc TP sẽ trao đổi, xây dựng chi tiết hơn.

HOT: Đất Thành Phố Đồng Xoài Bình Phước giá rẻ không ngờ!!!